การจูนสายกีตาร์

การตั้งสายกีตาร์

การตั้งสายกีตาร์นั้น เป็นเรื่องที่สำคัญมากๆที่เราต้องทำทุกครั้งก่อนที่จะเริ่มการแสดง บันทึกเสียงหรือ ฝึกซ้อม แต่หลายๆคนกลับมองข้ามเรื่องนี้ไป บางคนลืมตั้งสายกีตาร์ก่อนที่จะไปร่วมเล่นกับเพื่อนๆคนอื่นๆในวง หรือแม้แต่เล่นคนเดียว ผลก็คือ เล่นได้ไม่เป็นสับปะรด เพี้ยนไปเพี้ยนมา เสียงที่เล่นออกมาไม่เข้ากับเสียงดนตรีจากเพื่อนๆที่เล่นกีตาร์อีกตัวหรือเครื่องดนตรีชนิดอื่นๆ

ดังนั้น เราควรจะเรียนรู้วิธีการตั้งสายให้ถูกต้อง เพื่อนำไปสู่การเล่นดนตรี และเล่นกีตาร์ได้อย่างถูกต้องครับผม

การตั้งสายกีตาร์นั้นเป็นเรื่องที่ไม่ยากเย็นอย่างที่คิด ทุกๆคนก็สามารถทำได้ครับ ต้องหมั่นทำบ่อยๆ และฝึกฝนหูของเราจนสามารถแยกแยะเสียงของโน๊ตที่เราเทียบกันนั้นว่า ตรงกันหรือไม่ ก็จะสามารถตั้งสายได้อย่างถูกต้อง วิธีการตั้งสายนั้นมีหลายวิธีดังต่อไปนี้

1. ใช้เครื่องตั้งสาย (Direct Tuning with Tuner)

2. ใช้การเทียบเสียงจากเครื่องดนตรีมาตราฐาน (Relative Tuning with Standard Instrument)

3. ใช้การเทียบเสียงจากสายข้างเคียงบนกีตาร์ตัวเดียวกัน  (Relative Tuning with Nearby Strings)

4. ใช้การเทียบเสียงจากการเล่นฮาร์โมนิก (Relative Tuning with Harmonic Technique)

5. ใช้การเทียบเสียงจากส้อมเสียง (Relative Tuning with Tuning Fork)

1. ใช้เครื่องตั้งสาย (Direct Tuning with Tuner)

เครื่องตั้งสายแบบหนีบ (Clip-on Tuner)

เป็นวิธีที่ง่ายที่สุด, ดีที่สุด และ แม่นยำที่สุด แต่ต้องลงทุนซื้อเครื่องตั้งสาย ซึ่งปัจจุบันนั้น ราคาไม่แพงเลย ไม่กี่ร้อยบาทก็ซื้อได้แล้ว ไม่เหมือนสมัยก่อน ราคาหลักพัน เครื่องตั้งสายปัจจุบันมีหลายแบบ เช่น แบบหนีบ (Clip-on), แบบแป้นเหยียบ (Pedal), แบบพกพา (Pocket), แบบแร็ค (Rack), หรือแม้แต่ปัจจุบันในโลกดิจิตอลแบบนี้ มีจูนเนอร์บนอินเตอร์เน๊ตรวมถึงเป็น Application บนมือถือด้วย

การตั้งสายด้วยเครื่องตั้งสายนั้น ทำได้ง่าย เพียงแต่เสียบสายแจ๊คเจ้ากีตาร์คู่ใจเข้ากับตัวเครื่องตั้งสาย และดีดสายต่างๆ มันก็จะอ่านออกมาเลยว่า เราเล่นโน๊ตอะไรอยู่ ถ้าเป็นแบบหนีบ ก็หนีบไว้เฉยๆ ไม่ต้องเสียบสายแจ๊คอะไรให้ยุ่งยากเพราะจะฟังเสียงจากความสั่นสะเทือนบนกีตาร์

ขอยกตัวอย่างการตั้งสายแบบมาตราฐาน (Standard Tuning) โดยที่สายที่ 6 -สายที่ 1 จะตั้งสายเป็นโน๊ตดังต่อไปนี้

EADGBE หรือ ดังตัวอย่างจากตารางข้างล่างดังต่อไปนี้ (Ref. Wikipedia)

String	Note	Frequency	Scientific pitch notation
1 (Highest)	e	329.63 Hz	E4
2	B	246.94 Hz	B3
3	G	196.00 Hz	G3
4	D	146.83 Hz	D3
5	A	110.00 Hz	A2
6 (Lowest)	E	82.41 Hz	E2

หลักการก็คือ เราจะตั้งสายกีตาร์โดยหมุนลูกบิดให้สายนั้นได้เสียงตรงตามต้องการ

ก่อนอื่นเราต้องตั้งค่า Pitch A มาตราฐาน (A5) ให้อยู่ที่ 440 Hz ซะก่อน (บางวงอาจจะใช้ค่าอื่นก็ได้ แต่มักอยู่ในช่วง 435-445 Hz)

ตัวอย่าง 1:
จะตั้งสายที่ 6 ให้ได้โน๊ตตัว E

1. ตอนนี้สายที่ 6 ของเรามีโน๊ตที่เพี้ยนไปจากเสียง E ต่ำลงไปเล็กน้อย คือเข็มจะโชว์ชี้ไปทางด้านซ้าย

2. หมุนลูกบิดให้สายตึงขึ้นจนกว่าเข็มจะชี้ไปตรงกลาง เป็นอันตั้งเสียงตรงเป๊ะ

ตัวอย่าง 2:

จะตั้งสายที่ 4 ให้ได้โน๊ตตัว D

1. ตอนนี้สายที่ 4 ของเรามีโน๊ตเพี้ยนไปจากเสียง D สูงเกินไปอยู่ที่โน๊ตตัว D# เราต้องหมุนลูกบิดให้สายหย่อนลง

2. แล้วเข็มจะวิ่งไปทางซ้าย จนข้ามโน๊ตตัว D

3. หมุนลูกบิดต่อให้เข็มวิ่งมาอยู่ตรงกลาง เป็นอันตั้งเสียงตรงเป๊ะ

2. ใช้การเทียบเสียงจากเครื่องดนตรีมาตราฐาน (Relative Tuning with Standard Instrument)

เป็นวิธีที่นิยมมากเช่นกันครับ ในกรณีที่เราเล่นกับวงหรือเพื่อนๆคนอื่นๆที่ตั้งสายตรงกันแล้ว ของเรายังเพี้ยนอยู่ เราก็สามารถตั้งสายเทียบเสียงจากเพื่อนๆในวง โดยเฉพาะเปียโนหรือคีย์บอร์ด ที่มีเสียงตรงตามมาตราฐานอยู่แล้ว การตั้งสายแบบนี้เราจำเป็นต้องฟังเสียงออกว่า เสียงของเราเพี้ยนหรือตรงกับของเพื่อนๆหรือเปล่า จำเป็นต้องฝึกหูของเราในกรณีนี้ (สามารถดูบทความเกี่ยวกับ Ear Training ได้ครับ คลิกที่นี่) ถ้าเสียงโน๊ตของเรากับเพื่อนตรงกัน เสียงจะกลืนกันเป็นเนื้อเดียว ถ้าเพี้ยนต่างกันเล็กน้อย (7-10 Hz) จะได้ยินเสียงหึ่งๆหรือสั่นๆนิด (ดังเบาสลับกัน) ตามความถี่ที่แตกต่างกัน (เป็นปรากฎการณ์เกิด Beats ของเสียง) ยิ่งต่างกันน้อยยิ่งสั่นมาก จนตรงกันแล้วจะหายสั่นไปเอง (เป็นปรากฎการณ์เกิดคลื่นนิ่งของเสียง) –สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากหลักทางฟิสิกส์ของเสียง

ในวิธีนี้ผมเองก็ได้ทำคลิปการตั้งสายในรูปแบบต่างๆเอาไว้ให้ทุกๆคนที่ต้องการตั้งสายกีตาร์ด้วยวิธีนี้เอามาใช้กัน ดังลิงค์ที่อยู่ด้านล่างนี้ครับ

Standard [E-A-D-G-B-E]
http://www.youtube.com/watch?v=Mv4SwW16feQ

½ Step down [Eb-Ab-Db-Gb-Bb-Eb]
http://www.youtube.com/watch?v=NeY6hjZRJpU

1 Step Down [D-G-C-F-A-D]
http://www.youtube.com/watch?v=ICFZVjCLfMo

Drop D [D-A-D-G-B-E]
http://www.youtube.com/watch?v=F4_lVJdArtQ

Drop Db [Db-Ab-Db-Gb-Bb-Eb]
http://www.youtube.com/watch?v=tw4xhU_O_jE

Drop C [C-G-C-F-A-D]
http://www.youtube.com/watch?v=ONo4WvnMAac

3. ใช้การเทียบเสียงจากสายข้างเคียงบนกีตาร์ตัวเดียวกัน  (Relative Tuning with Nearby Strings)

เป็นวิธีที่ผมเชื่อว่าทุกๆคนต้องผ่านการต้้งสายแบบนี้มาแล้ว เพราะเป็นวิธีที่ไม่ต้องใช้อุปกรณ์อะไรเลย นอกจากหูของเรา วิธีนี้คล้ายๆกับวิธีที่ 2 แต่เราต้องตั้งเสียงบนกีตาร์ที่เรากำลังเล่นอยู่เอง โดยเทียบเสียงกับสายกีตาร์สายอื่นๆ

วิธีนี้เราจำเป็นที่จะต้องมีสายใดสายหนึ่งตั้งเสียงตรงกับมาตราฐานก่อน จะใช้ในกรณีที่เราเคยตั้งสายตรงด้วยเครื่องตั้งสายมาก่อนหน้านี้ แล้วเกิดมีสายใดสายหนึ่งอยู่ๆเพี้ยนไปจากเดิมไม่ว่าด้วยสาเหตุอะไรก็ตาม เราก็ใช้วิธีนี้ในการต้้งเทียบกับสายอื่นๆได้อย่างรวดเร็ว หรือ จะใช้ตั้งสายเล่นเองอยู่ที่บ้านหรือตั้งวงปาร์ตี้เล่นกับเพื่อนๆตอนไปเที่ยวภูเขาเที่ยวทะเล ก็ใช้ได้อย่างง่ายดาย

ตัวอย่างการตั้งสายด้วยวิธีนี้กับการตั้งสายแบบมาตราฐาน (EADGBE)

1. ตั้งสายเปล่าสายที่ 1 ให้ตรงกับเสียง E มาตราฐาน

2. ตั้งสายที่ 2 โดยการดีดโน๊ต E บนสายที่ 2 ตรงเฟร็ตที่ 5 แล้วเทียบกับสายเปล่าสายที่ 1 จูนจนกว่าจะตรงกัน

3. ตั้งสายที่ 3 โดยการดีดโน๊ต B บนสายที่ 3 ตรงเฟร็ตที่ 4 แล้วเทียบกับสายเปล่าสายที่ 2 จูนจนกว่าจะตรงกัน

4. ตั้งสายที่ 4 โดยการดีดโน๊ต G บนสายที่ 4 ตรงเฟร็ตที่ 5 แล้วเทียบกับสายเปล่าสายที่ 3 จูนจนกว่าจะตรงกัน

5. ตั้งสายที่ 5 โดยการดีดโน๊ต D บนสายที่ 5 ตรงเฟร็ตที่ 5 แล้วเทียบกับสายเปล่าสายที่ 4 จูนจนกว่าจะตรงกัน

6. ตั้งสายที่ 6 โดยการดีดโน๊ต A บนสายที่ 6 ตรงเฟร็ตที่ 5 แล้วเทียบกับสายเปล่าสายที่ 5 จูนจนกว่าจะตรงกัน

7. เช็คสายที่ 6 โดยการดีดโน๊ต E สายที่ 6 สายเปล่า แล้วเทียบกับสายเปล่าของสายที่ 1 ว่าตรงกันเป็นเนื้อเดียวกันหรือเปล่า ถ้าไม่ตรง ให้เริ่มขั้นตอนที่ 2 อีกรอบ

Optional: เราจะตั้งสาย 6 ให้ตรงก่อนแล้วค่อยๆเทียบเสียงไปสายที่ 5, 4, 3, 2, 1 ตามลำดับก็ได้ครับ คือเป็นทางกลับกันก็ที่ผมแนะนำไป

Relative Tuning Diagram (Ref.RicMedia)

หลังจากที่เราตั้งสายแบบนี้เสร็จแล้ว เราก็ลองมาเล่นเป็นคอร์ด เช่นจับคอร์ด C แล้วฟังดูแล้วรู้สึกว่าใช่หรือเปล่า ถ้าใช่ ก็จบ แล้วเล่นคอร์ดอื่นๆ ถ้าเป็นเพลง ไม่ผิดเพี้ยนก็เสร็จเรียบร้อย แต่ถ้าเล่นแล้วรู้สึกแหม่งๆเพี้ยนๆ ก็ลองเริ่มตั้งสายใหม่ หรือไม่ก็ถ้าเราฝึกหูจนเชี่ยวชาญแล้วรู้ว่า สายไหนเพี้ยน ก็ปรับลูกบิดตรงสายนั้นๆจนกว่าจะตรงเป๊ะ (ซึ่งต้องอาศัยการฝึกฝน ตามเคย)

บางครั้งถ้ากีตาร์เราเสื่อมสภาพ เช่นคอคดคองอ จะทำให้ตำแหน่งโน๊ตในเฟรตที่ 5 จะเพี้ยนไปด้วย คือเราตั้งเทียบสายเปล่าสายที่ 1 ตรงกับเฟรตที่ 5 ของสายที่ 2 แล้ว แต่สายเปล่าของสายที่ 2 อาจจะเพี้ยนไม่ใช่โน๊ต B ที่ตรงเป๊ะก็ได้ จะมีผลทำให้สายอื่นๆเพี้ยนไปหมด ถ้าเป็นแบบนี้ ก็ต้องส่งซ่อมหรือไปเซ็ทอัพกีตาร์กันใหม่เลยทีเดียว